De holy grail voor plastic recycling. Zo wordt er in de branche over gesproken. Een techniek om uit de enorme stroom huishoudelijk afval plastic voedselverpakkingen te sorteren. Meest kansrijk is een digitaal watermerk, zoals CurvCode van groene groeier FiliGrade uit Eindhoven. Een pilot in de zuivelsector staat op stapel.
Door Hans Oerlemans
Nog altijd verdwijnt recyclebaar plastic afval grotendeels in de verbrandingsovens van vuilverwerkers. Dat moet anders. De Europese Commissie wil de verpakkingsindustrie vanaf 2030 verplichten een percentage recyclaat te verwerken in nieuwe producten (10 tot 35% afhankelijk van de soort kunststof). Nu gebeurt dat nog nauwelijks, behalve bij statiegeld frisdrankflessen.
“Een lineaire keten circulair maken, is ongelooflijk complex,” zegt Marien de Lint, directielid bij FiliGrade Sustainable Watermarks. “Zeker zes tot zeven vitale schakels moeten hun processen anders inrichten. Het stelt eisen aan het ontwerp van verpakkingen, de verwerking van afval en ook aan de productie van nieuwe verpakkingen. Nu er EU-regelgeving komt, kan de branche dit niet langer nog voor zich uit schuiven.”
Marien de Lint, directielid van FiliGrade Sustainable Watermarks
Food en non-food
Een ‘schone’ stroom afval van één soort kunststof is veelal goed te hergebruiken. Maar in huishoudelijk afval zitten talloze soorten verpakkingen waarin vaak meerdere materialen zijn verwerkt. Hoogwaardig recyclen kan pas echt vaart krijgen als er een efficiënte techniek komt om afval te sorteren op type kunststof én herkomst.
Bij dat laatste gaat het vooral om het zorgvuldig scheiden van food en non-food verpakkingen. De Lint: “Je hebt sorteerapparatuur nodig die in een splitsecond kan detecteren of een plastic fles is gebruikt voor bijvoorbeeld slaolie of chloor. Resten van giftige stoffen mogen absoluut niet terecht komen in de voedselketen. De Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid ziet daar scherp op toe. Afvalverwerkers zijn nu niet in staat om foodgrade-plastic machinaal te scheiden van mogelijk verontreinigd plastic.”
Slim sorteren
FiliGrade heeft een techniek ontwikkeld die hierin voorziet: een digitaal watermerk – CurvCode – dat informatie bevat over aard en herkomst van de verpakking. Hoe werkt het? “Ons watermerk wordt 3D als een reeks puntjes in hard plastic geperst. Je ziet het nauwelijks en er komt geen inkt aan te pas. Voor andersoortige materialen is er een 2D-versie. Na gebruik en inzameling komt de lege verpakking terecht op de transportband bij een afvalverwerker. Slimme camera’s detecteren het watermerk, lezen de informatie en sturen een machine aan om recyclebaar materiaal van de transportband te blazen naar een substroom met één soort – foodgrade – kunststof. ”
HolyGrail 2.0
FiliGrade zit met CurvCode op het goede spoor. Meer dan 160 Europese bedrijven en organisaties uit de voedsel- en verpakkingsketen hebben zich verenigd in Digital Watermarks Initiative HolyGrail 2.0. Zij verwachten dat het watermerken van verpakkingen de standaard gaat worden om te sorteren op foodgrade plastic. Verschillende typen watermerken moeten naast elkaar kunnen bestaan, op voorwaarde dat sorteerapparatuur ze kan uitlezen. Dan zou Unilever bijvoorbeeld voor code A kunnen kiezen en Albert Heijn voor code B.
Steun voor digitale watermerken en in het bijzonder CurvCode is er ook bij Coalitie Food2Food 2.0. Dit is een Nederlands initiatief van meer dan veertig partijen uit de voedsel- en verpakkingsketens om circulair gebruik van plastic te stimuleren. De coalitie ziet veel potentie in CurvCode en werkt mee aan verder onderzoek en praktijktesten.
NCTP
Hoe ver is de ontwikkeling? “We hebben vorig jaar testen uitgevoerd bij het Nationaal Testcentrum Circulaire Plastics (NCTP) in Heerenveen. Daar kun je op een state-of-the-art sorteerlijn innovaties testen. Het heeft ons veel geleerd, met name over de leesbaarheid van het watermerk bij verpakkingen in verkreukelde en vervuilde staat. Voor dit jaar staat er een project op stapel bij Pellenc ST, een Franse fabrikant van sorteermachines. Het valt binnen CIMPA – Circular Multilayer Plastic Approach – dat wordt gefinancierd uit het Horizon-fonds van de EU.”
FiliGrade werkt ook aan een pilot waarbij melkflessen van HDPE-plastic worden voorzien van CurvCode. “Dit is een overzichtelijke waardeketen om als experiment mee te beginnen. Jaarlijks komen er zo’n 70 tot 100 miljoen van deze flessen bij het afval terecht. Een digitaal watermerk maakt de weg vrij om ze hoogwaardig te recyclen.”
In de onderzoeks- en testfase kan FiliGrade rekenen op steun van particuliere investeerders en Europese en nationale subsidies. CurvCode behoort ook tot de innovaties die zijn geselecteerd voor het Moonshot-programma van VNO-NCW, MKB Nederland, het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, MVO Nederland en het Groene Brein (verenigd in het Versnellingshuis Circulaire Economie).
