Met 1.000 taartjes vierde groene groeier Lely de bekroning met de Rotterdamse Ondernemersprijs 2025. Feest op de campus in Maassluis. Het is een award voor grensverleggend en maatschappelijk betrokken ondernemerschap. “Dat is precies waar het bij ons om draait,” zegt CEO André van Troost. “Met innovaties problemen in de landbouw tackelen, maar vooral kansen benutten. Dat doen we als familiebedrijf al 77 jaar vanuit Maassluis met inmiddels klanten in meer dan vijftig landen.”
Tekst: Hans Oerlemans
Rotterdams burgemeester Carola Schouten reikte de prijs uit op 3 juni in de Laurenskerk. Van Troost had haar al eens eerder ontmoet, tijdens een bezoek aan de Lely Campus toen ze minister van LNV was. “In de vijf jaar dat ik nu CEO ben, heb ik vier ministers van Landbouw mogen ontvangen. De volgende is opnieuw van harte welkom, maar ik hoop dat nummer vijf de tijd krijgt om eindelijk knopen door te hakken. Boeren willen duidelijkheid, net als de rest van het land.”
Kampioen robotmaker
Lely steekt ruim 8 procent van de omzet in R&D, veel meer dan gemiddeld in de maakindustrie. In Maassluis zijn 500 engineers bezig met het (door)ontwikkelen van robots voor de melkveehouderij. Steeds meer zwaar repeterend werk – melken, voeren, mestbeheer – wordt de boer uit handen genomen. Aangestuurd vanuit een datagedreven managementsysteem.
Lely werkt samen met startups en schrijft ook elke twee jaar een Startup Challenge uit. Ook groene groeiers tekenden daarop in. “Afgelopen najaar hadden we weer een gezelschap genomineerden van over de hele wereld in huis om met onze engineers aan hun ideeën te werken. Kansrijke concepten helpen we verder, maar daar zeg ik nu even niks over.”
Vrij koeverkeer
“De Nederlandse landbouw is groot geworden dankzij innovaties,” benadrukt Van Troost. “De boerderij van nu is niet te vergelijken met die van vijftig jaar terug en over vijftig jaar zal het weer anders zijn. Vernieuwing gaat door. Robots nemen veel werk over. De boer hoeft niet meer voor dag en dauw op te staan en dankzij robotica is minder personeel nodig. Zo blijft het vak aantrekkelijk voor de volgende generatie.”
Robots zijn goed voor het welzijn van de boer én de koe. Ze krijgt de vrijheid te gaan en te staan waar ze wil en bepaalt zelf wanneer ze gemolken wordt. Lely noemt het vrij koeverkeer, wat het dier in staat stelt zo natuurlijk mogelijk gedrag te vertonen.
Uitweg stikstofcrisis
Robots kunnen óók helpen een uitweg te vinden voor het alles verlammende thema in de landbouw: stikstof. “We hebben een stalsysteem – Lely Sphere – dat bewezen zorgt voor gemiddeld 77 procent reductie van ammoniakemissies in de stal. Op dertig boerderijen is het nu geïnstalleerd. Veel boeren hebben interesse, maar investeren niet, omdat ze geen idee hebben hoe hun toekomst eruit ziet. Kan ik hier blijven boeren? Mag ik nog uitbreiden? Wat wil de overheid van me? Als alles onzeker is, ga je niet een dure stalverbouwing aan.”
De Lely Sphere scheidt urine en feces van elkaar en haalt er meststoffen uit die als circulaire kunstmest het land op kunnen worden gebracht. Dat bespaart kosten op de inkoop van kunstmest en het – tegen betaling – afvoeren van stalmest. Bovendien is het een grote stap op weg naar circulaire landbouw.
Probleem: het mag niet. De EU moet eerst nog groen licht geven voor het gebruik van RENURE (recovered nitrogen from manure) als kunstmestvervanger. Het lijkt er steeds meer op dat de beslissing positief uitvalt, maar Brussel neemt er wel heel veel tijd voor. Dit zou de businesscase van de Lely Sphere (en vergelijkbare stalsystemen) aanzienlijk sterker maken.
Boer aan het roer
“Wie weet praten we over tien jaar niet meer over stikstof, omdat de emissies met nieuwe technieken beheersbaar zijn geworden. We hebben in Nederland de kennis en kunde om dit samen op te lossen. Met alleen vrijwillige uitkoop, krimpen en nog meer regelgeving krijg je geen toekomstbestendige landbouw. Zet de boer weer aan het roer, biedt zekerheid en ruimte voor vernieuwing. Dan zie ik een mooie toekomst voor de melkveehouderij in Nederland. Aan de vraag naar zuivel zal het niet liggen, die groeit wereldwijd jaar op jaar.”
www.lely.com/nl
Lely is een van de oplossers van het stikstofprobleem die binnen het netwerk Groene Groeiers in kaart zijn gebracht. Meer informatie.
