“Zestien dagen langer niet meer afhankelijk voor onze energie van Poetin, Trump en de Emir van Qatar.” NVDE-voorzitter Olof van der Gaag reageert op de grote sprong vooruit van Green Energy Day. Eindelijk goed nieuws te midden van alle berichten over netcongestie. “Je kunt daar ook anders naar kijken. Netcongestie laat zien hoe hard het gaat met de elektrificatie. Dat is juist wat we willen.”
In 2025 kan Nederland 83 dagen in de eigen energievraag voorzien met zelf opgewekte duurzame energie. Vanaf 1 januari gerekend is dat tot 24 maart. Vorig jaar viel die dag nog op 8 maart. De Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) berekent dit kantelpunt al sinds 2019, maar kon nog niet eerder zo’n grote sprong vooruit melden. Bij de NVDE zijn 1.600 bedrijven aangesloten, van energieproducenten en grootverbruikers tot startups in batterij- en laadtechnologie. In totaal zet de sector € 43 miljard om en telt bijna 200.000 werknemers.
Opmars elektrificatie
Het overvolle net lijkt voor jaren een rem te zetten op de energietransitie. “Draai het eens om,” zegt Van der Gaag. “Als het huidige net de vraag naar elektriciteit wél aan zou kunnen, dan hadden we een nog veel langere weg te gaan. Netcongestie laat zien dat bedrijven en burgers in hoog tempo elektrificeren. De vraag explodeert en het aanbod duurzame energie groeit. Het opgesteld vermogen aan zonnepanelen nam vorig jaar met 14 procent toe. Maar de infrastructuur kan het allemaal niet bijbenen. Daarom is het zaak nu grootschalig te investeren in verzwaring van het net. Ook moeten we voor energieprojecten procedures drastisch bekorten en stikstofregels versoepelen.”
Staalslakken
Klimaat is allang niet meer de enige reden om fossiel snel in te ruilen voor hernieuwbaar. Het blijkt een groot risico om in tijden van geopolitieke spanningen afhankelijk te zijn van dubieuze regimes. Zelfs de Verenigde Staten zijn niet langer een betrouwbare handelspartner. Energie is een politiek instrument en de markt is onderhevig aan manipulatie. “Je kunt Green Energy Day ook zien als Independence Day.”
Netverzwaring zal zeker tien jaar in beslag nemen. Ondertussen jaagt netcongestie volop innovaties aan om de huidige capaciteit beter te benutten. “Onder de radar maakt groene technologie een enorme ontwikkeling door. Apparaten worden beter en goedkoper. Je ziet talloze experimenten met het efficiënt opslaan van overtollige stroom, zoals in nieuwe typen batterijen of in een buffervat of in staalslakken. Een probleem moet eerst urgent worden voor bedrijven massaal aan oplossingen gaan werken. De enige ondernemers die nu nog ontspannen naar hun energienota kijken, zijn ondernemers die vergaand hebben verduurzaamd.”
Tiel en Houten
China domineerde lang de markt voor groene technologie, maar de echte innovaties komen nu van eigen bodem. Van der Gaag: “De jongste generatie warmtepompen met een hoog rendement komt uit Tiel, Houten en Apeldoorn. Een consortium onder leiding van Solar NL werkt aan ultralichte circulaire zonnepanelen die geïntegreerd kunnen worden in gevels en daken. Een groeiend aantal startups en scale-ups werkt aan groene oplossingen. Ik ben ervan overtuigd dat er innovaties tussen zitten die een boost gaan geven aan de energietransitie. Net zoals we de afgelopen jaren steeds verrast werden door de sterke groei van zonne- en windenergie.”
