Naast groene groei is er helaas ook sprake van groene krimp. Het gebruik van gerecycled kunststof loopt snel terug – tijdelijk of zelfs structureel als maatregelen uitblijven. De corona-crisis versterkt een al langer bestaande trend.
Door Hans Oerlemans
“Ik zit al 35 jaar in deze branche, maar dit heb ik niet eerder meegemaakt. Het is een grote stap terug op de weg naar een circulaire economie.” Gerrit Klein Nagelvoort is Groene Groeier en business developer bij Veolia Polymers. Hij doelt op de prijsval van nieuw geproduceerd kunststof. In de branche aangeduid als virgin. Zijn bedrijf verwerkt gebruikt plastic tot recyclaat.
“De prijs van ons product lag altijd iets onder de virgin-prijs. Maar sinds najaar 2019 zijn gerecycleerde grondstoffen juist duurder, als gevolg van de extreem lage olieprijzen. Virgin drukt ons product uit de markt. Veel klanten – gelukkig niet allemaal – gaan voor de laagste prijs. Al voor corona had de branche een afzetprobleem, maar nu is dat nog eens versterkt.”
Nederland heeft een goed georganiseerde infrastructuur voor het inzamelen van kunststof. Petflessen lever je in bij de supermarkt, plastic tuinmeubelen bij de milieustraat en de gemeente haalt verpakkingen en ander klein plastic afval op. De gesorteerde plastics vinden hun weg naar recyclebedrijven zoals Veolia Polymers met een productielocatie in Vroomshoop.
Waarom is de prijs van nieuw plastic zo sterk gedaald?
“Kunststof is een product op basis van aardolie of aardgas. De historisch lage olieprijs zie je terug in de prijsdaling van alle soorten kunststoffen. Maar er speelt meer. De VS promoten sterk de productie van plastics op basis van schaliegas. In tien jaar tijd is schalie gegroeid van niets tot een factor van doorslaggevend belang op de olie- en gasmarkt. Kunststof is een van de meest lucratieve toepassingen. De VS overspoelen de wereldmarkt met goedkoop virgin en dat gaat ten koste van recyclaat.”
Is het puur een kwestie van prijs? Of is er ook een kwaliteitsverschil?
“Nee, allang niet meer. De branche heeft veel energie gestoken in nieuwe technieken om hoogwaardig recyclaat te produceren. De auto-industrie maakt er gebruik van. Philips verwerkt recyclaat in huishoudelijke apparaten. Het is een uitstekend alternatief voor virgin. Alleen de prijs ligt nu hoger en dat kost ons afzet. Als nieuw PET goedkoper is dan hergebruikt PET dan kiest de industrie op basis van kostprijs.”
Hoe zit het met de CO₂-uitstoot?
“De productie van virgin zorgt voor vele malen meer CO₂-uitstoot dan het recyclen van kunststof. Ik noem het maatschappelijk onverantwoord ondernemen om nu nog aardolie en aardgas te winnen voor plastic, terwijl er duurzamere alternatieven zijn.”
Toch heeft plastic een slecht imago.
“Ja, maar dat komt vooral door de manier waarop mensen met het materiaal omgaan en niet door het materiaal zelf. Kunststof is sterk, licht, makkelijk toepasbaar en gaat heel lang mee. Je kunt het talloze malen hergebruiken. Het wordt pas een probleem als plastic na gebruik zomaar ergens wordt gedumpt en in het milieu terecht komt.”
Wat is de oplossing?
“Het voortbestaan van de recyclingindustrie in Europa staat op het spel. En daarmee ook de transitie naar een circulaire economie. Zonder steun van de overheid komen we hier niet uit. De NRK – onze branchevereniging – heeft een brandbrief gestuurd aan staatssecretaris Van Veldhoven en Plastic Recyclers Europe vraagt noodsteun aan bij de EU. Dat is voor de korte termijn.
Voor een structurele oplossing moet de EU grootverbruikers van kunststoffen zoals de verpakkingsindustrie verplichten een bepaald percentage recyclaat in hun producten te verwerken. Aan de buitengrenzen zou een heffing moeten gelden op virgin.
Dit is echt iets wat Europa moet regelen. In het Europees Plastic Pact hebben overheid en industrie onlangs nog afgesproken binnen vijf jaar alle kunststofafval gescheiden in te zamelen en te hergebruiken. Dat is prachtig, maar als de afzet niet is gegarandeerd, blijf je met bergen recyclaat zitten. En dan belandt het uiteindelijk toch nog in verbrandingsovens.”
Meer informatie over Groene Groeier Veolia Polymers en plastic recycling? Zie deze aflevering van De Monitor op NPO2.
